Vaccinatie
Van brancheorganisatie Kinderopvang
Vaccinaties
De vaccinatiegraad is in Nederland gestaag aan het dalen. In 2018 was de landelijke vaccinatiegraad nog maar 92,9%. De Wereldgezondheidsorganisatie acht een vaccinatiegraad van 95% noodzakelijk om een zeer besmettelijke ziekte als de mazelen uit te bannen. Mede door deze zorgelijke ontwikkeling worden kinderopvangorganisaties steeds vaker geconfronteerd met de wens van ouders met wel gevaccineerde kinderen om de niet-gevaccineerde kinderen kinderopvang te weigeren.
In Nederland bestaat er geen vaccinatieplicht zoals die in de ons omringende landen wel bestaat. Het is daarom juridisch onduidelijk of een kinderopvangorganisatie niet-gevaccineerde kinderen mag weigeren. Lange tijd was de overheersende mening dat kinderen een recht op opvang hebben ongeacht of ze wel of niet zijn gevaccineerd. Langzaam is deze overtuiging aan het veranderen naar dat een besmetting met een dodelijke kinderziekte als de mazelen op een kindercentrum voorkomen moet worden.
Standpunt van BK
De dalende vaccinatiegraad is ook voor BK een punt van zorg. De vaccinatiegraad moet weer op een verantwoord niveau (meer dan 95%) komen. De eerste verantwoordelijkheid hiervoor ligt echter niet bij de kinderopvang, maar bij de overheid en bij ouders. De kinderopvang kan hier wel op verschillende manieren een ondersteunende rol in spelen. Bijvoorbeeld door het aangaan van gesprekken met ouders, het geven van voorlichting of het beschikbaar stellen van de locatie aan andere voorlichtende partijen.
Initiatiefwetsvoorstel D66 voor weigeringsbeleid
D66 heeft enkele jaren geleden het initiatief genomen voor een wetsvoorstel met als doel het wegnemen van zorgen van ouders over mogelijke besmetting van hun kinderen op kinderopvangcentra, in het bijzonder met mazelen. Het wetsvoorstel moest mogelijk maken dat kinderopvangorganisaties kunnen bepalen dat zij alleen of bijna alleen kinderen toelaten die aantoonbaar deelnemen aan het Rijksvaccinatieprogramma. Hetzelfde geldt voor het personeel van deze kinderopvangorganisaties. Ouders zouden dan kunnen kiezen voor een opvangvoorziening waar uitsluitend gevaccineerde kinderen worden opgevangen of een die mogelijk ook niet-gevaccineerde kinderen opvangt.
Initiatiefwetsvoorstel verworpen
Het initiatiefwetsvoorstel van D66 heeft het uiteindelijk niet gehaald. De Eerste Kamer heeft het voorstel in 2022 verworpen. In de tijd tussen de behandeling in de Tweede Kamer, waar het voorstel met een ruime meerderheid was aangenomen, en behandeling in de Eerste Kamer, zijn de vaccinaties tegen COVID-19 onderdeel geworden van het Rijksvaccinatieprogramma. De coronavaccinatie viel daarmee ook binnen de scope van het wetsvoorstel. Om die reden heeft de Eerste Kamer het wetsvoorstel uiteindelijk niet aangenomen.
Door het niet aannemen van het wetsontwerp blijft ook de juridische kant van het wel of niet weigeren op basis van vaccinatie onzeker. Er blijft in Nederland geen wettelijke vaccinatieplicht en in de wet is ook niet (duidelijk) opgenomen dat een houder een kind mag weigeren, omdat het niet gevaccineerd is. Ook de jurisprudentie geeft hierover geen uitsluitsel.
Huidige situatie
Minister Van Gennip van SZW heeft op vragen van de Tweede Kamer laten weten dat zij na het sneuvelen van het wetsontwerp in de Eerste Kamer geen plannen heeft op korte termijn nieuwe wetsinitiatieven te nemen. Wel heeft ze aangegeven met de kinderopvangbranche gezamenlijk te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om via de kinderopvang ouders te informeren over vaccinaties. Deze verkenningen worden in 2023 uitgevoerd.
Door het uitblijven van concrete maatregelen blijven kinderen ook op de kinderopvang een risico lopen besmet te worden met een besmettelijke kinderziekte. De mazelen is een treffend voorbeeld. Voor kinderen kunnen de mazelen dodelijk zijn. Kinderen kunnen tot de leeftijd van 14 maanden niet tegen de mazelen gevaccineerd worden. Zij zijn dus niet beschermd als een ongevaccineerd kindje op de groep besmet raakt met de mazelen.
Volgens een aantal advocaten is het daarom binnen de huidige wetgeving wel mogelijk om kinderen die niet tegen de mazelen zijn ingeënt, te weigeren op locaties waar ook kinderen onder de 14 maanden worden opgevangen. Dit is echter nog niet bevestigd of ontkracht door een rechterlijke uitspraak.
Op Het Strand inventariseren we welke kinderen zijn ingeënt. Het is een van de vragen op het kindgegevensformulier. Zo hebben wij in beeld hoeveel kinderen binnen de organisatie het rijksvaccinatieprogramma volgen.